Najważniejsze informacje na temat projektu budowy instalacji termicznego przekształcania odpadów (ITPO) dla Suwałk, jego celach i korzyściach dla mieszkańców.
Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów (ITPO) wykorzystująca frakcję kaloryczną odpadów (pre-RDF) jest koniecznym elementem domykającym lokalny system gospodarki odpadowej. Jego budowa pozwoli w sposób ekologiczny rozwiązać następujące kluczowe problemy:
Budowa ITPO pozwoli rozwiązać problem rosnących kosztów zagospodarowania odpadów bez zagrożenia dla recyklingu
Budowa ITPO pozwoli na dalszą dekarbonizację systemu ciepłowniczego poprzez ograniczenie zużycia węgla i zatrzyma wzrost kosztów produkcji ciepła w oparciu o paliwo węglowe
Budowa ITPO zwiększy pewność zasilania w ciepło i energię elektryczną poprzez zabudowę nowego źródła odzysku energii z procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych.
Zakład będzie przetwarzać na ciepło i energię elektryczną tę część odpadów, która nie nadaje się do dalszego recyklingu, a ze względu na wysoką kaloryczność (>6 MJ/kg) obowiązuje zakaz jej składowania na składowiskach.
Zgodnie z prawem nie da się ich inaczej przetworzyć niż termicznie. To właśnie ta część odpadów (pre-RDF) odpowiada i będzie odpowiadać za wzrost kosztów całej gospodarki odpadowej.
MAKSYMALNA PRZEPUSTOWOŚĆ (rocznie)
MOC CIEPLNA
MOC ELEKTRYCZNA
Planowana instalacja będzie wykorzystywać najpopularniejszą i najbardziej dojrzałą technologię rusztową, która stosowana jest w ponad 95% tego typu instalacji na całym świecie.
Pełne zintegrowanie rusztu, pieca i kotła jest najistotniejszym elementem dla instalacji, aby pracowała wydajnie oraz przede wszystkim bezpiecznie dla środowiska.
W Polsce wszystkie 9 nowoczesnych, zbudowanych w ostatnich latach instalacji termicznego przekształcania odpadów, działa w oparciu o technologię rusztową.
Projekt zostanie zrealizowany przez Miasto. Instalacje termicznego przetwarzania odpadów wpisują się w ideę Gospodarki Odpadowej o Obiegu Zamkniętym, co oznacza, że można ubiegać się o dofinasowanie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Środki przeznaczone na ten cel ulegną wyczerpaniu dlatego warto śpieszyć się z realizacją tego projektu.
Aktualnie rząd pracuje nad „Projektem uchwały Rady Ministrów w sprawie przyjęcia Strategii dla ciepłownictwa do 2030 r. z perspektywą do 2040 r.”, który zakłada, że „tam gdzie konieczne i uzasadnione lokalnymi zasobami – nastąpi rozwój instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych w nowoczesnych, spełniających ostre kryteria środowiskowe instalacjach, wytwarzających energię elektryczną i ciepło w kogeneracji.”
Instalacje termicznego przekształcania odpadów, które będą wykorzystywać odpady wytwarzane przez lokalne społeczności do produkcji ciepła w systemach ciepłowniczych są preferowanym rozwiązaniem w planie transformacji energetycznej Polski (PEP2040).
Produkujemy coraz więcej odpadów – na statystycznego Polaka przypadało w 2020 r. średnio 342 kg zebranych odpadów komunalnych, co stanowi wzrost o 10 kg w porównaniu z rokiem poprzednim. W skali kraju jest to ok. 0,5 miliona ton rocznie począwszy od roku 2014. Dziś jest to już ponad 13 milionów ton rocznie. Dla porównania statystyczny mieszkaniec Suwałk wytworzył w 2020 roku 364 kg odpadów.
Rośnie koszt zagospodarowania odpadów, co przekłada się na wzrost cen odbioru odpadów dla mieszkańców. Mieszkańcy Suwałk płacą obecnie 33 zł od gospodarstwa za odbiór odpadów segregowanych, co w porównaniu z rokiem 2018 stanowi wzrost o ponad 100%. Jest to trend wzrostowy, który będzie się cały czas utrzymywać. Można jednak go wyhamować wdrażając sprawdzone na świecie rozwiązania, łączące schemat gospodarki odpadami z produkcją energii poprzez termiczne przetwarzanie odpadów.
Rosnący koszt zagospodarowania odpadów jest spowodowany przede wszystkim wzrostem cen zagospodarowania paliwa alternatywnego (RDF), czyli kalorycznych frakcji odpadów, których nie można ponownie wykorzystać, czy składować na wysypisku. Tylko w 2020 roku zagospodarowanie paliwa alternatywnego RDF kosztowało Suwałki ponad 7,6 mln zł.
Wzrastają ceny ciepła, co spowodowane jest rosnącymi kosztami produkcji energii z węgla, głównie za sprawą wzrostu cen uprawnień do emisji CO2. Tylko od 2020 roku cena ta wzrosła z 20 do 60 euro za tonę CO2.
Budowa instalacji wykorzystującej frakcję kaloryczną odpadów, domknie lokalny system odpadowy z korzyścią dla mieszkańców Suwałk zarówno pod względem ekologicznym, jak i ekonomicznym. Instalacja pozwoli na zmniejszenie zużycia węgla o 6,7 tys. ton rocznie i kosztów zakupu uprawnień do emisji CO2 o 3,75 mln. zł/rok.
Planowana inwestycja miałaby powstać na działce przylegającej do działającej elektrociepłowni przy ulicy Przemysłowej w Suwałkach. Jest to teren przemysłowy i przeznaczony pod tego typu działalność.
Planowana lokalizacja nie tylko ogranicza ewentualne uciążliwości związane z transportem paliwa, ale pozwala także na łatwy odbiór ciepła produkowanego przez instalację na potrzeby sieci ciepłowniczej.
Ze względu na złożoną i czasochłonną procedurę administracyjną zakończenie i uruchomienie instalacji w Suwałkach możliwe będzie nie wcześniej niż w 2025 roku.
Planowana inwestycja miałaby powstać na działce przylegającej do działającej elektrociepłowni przy ulicy Przemysłowej w Suwałkach. Jest to teren przemysłowy i przeznaczony pod tego typu działalność.
Planowana lokalizacja nie tylko ogranicza ewentualne uciążliwości związane z transportem paliwa, ale pozwala także na łatwy odbiór ciepła produkowanego przez instalację na potrzeby sieci ciepłowniczej.
Stabilizacja kosztów gospodarki odpadowej i cen odbioru odpadów od mieszkańców, poprzez ograniczenie dotychczasowych kosztów związanych z wywozem pre-RDF do ITPO w Białymstoku.
tyle odpadów wytworzył w 2020 roku statystyczny mieszkaniec Suwałk. To o 22 kg więcej, niż statystyczny Polak.
tyle w 2020 roku miasto zapłaciło za zagospodarowanie frakcji pre-RDF.
o tyle w 2020 roku wzrosły opłaty za odbiór odpadów w porównaniu z rokiem 2018. Obecnie oplata wynosi 33 zł (w jakim ujęciu?). To wynik rosnących kosztów zagospodarowania odpadów.
Wybierz interesujący Cię temat z zakładek po prawej stronie
Większość instalacji termicznego przekształcania odpadów w Europie budowana jest w samych centrach miast, nawet zabytkowych. Wszystkie są zlokalizowane blisko systemu ciepłowniczego tak, aby straty na przesyle były jak najmniejsze.
Instalacja Amager Bakke w Kopenhadze
Instalacja w Monte Carlo, najbardziej prestiżowej dzielnicy Monako
Instalacja Termicznego Przekształcania kalorycznej frakcji odpadów tzw. pre-RDF w Suwałkach będzie stanowić skuteczne rozwiązanie dla wyzwań związanych z gospodarką odpadową i energetyczną na terenie miasta. To inwestycja, które korzystnie wpłynie na stabilizację ceny odbioru odpadów, koszty energii, a także większą niezależność miasta w powyższych kwestiach.
Podjęcie kroków w kierunku realizacji inwestycji wzorowane jest na sprawdzonych praktykach stosowanych w innych miastach w Europie i na świecie.
Lokalne ITPO są także preferowanym rozwiązaniem w planie transformacji energetycznej Polski (PEP2040) – wdrażanie takich rozwiązań pozwoli przyspieszyć proces dekarbonizacji (odejścia od energetyki opartej na węglu), co z kolei przekłada się też na redukcję emisji.
Planowana instalacja wykorzystywać będzie pre-RDF – resztkową frakcję palną z odpadów komunalnych, które nie nadają się do recyklingu, a ze względu na wysoką kaloryczność i ograniczenia prawne nie mogą być również trwale składowane. Odzyskana w ten sposób energia zostanie wykorzystana do produkcji energii elektrycznej oraz cieplnej dla mieszkańców Suwałk.
Inicjatorem pomysłu budowy Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów (ITPO) dla Suwałk są Władze Miasta. Projekt zrealizuje natomiast specjalnie powołana spółka celowa.
Mieszkańcy Suwałk nie poniosą żadnych kosztów w związku z powstaniem instalacji. Środki na to przedsięwzięcie pochodzić będą z dofinansowania z programu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) oraz z niskooprocentowanego kredytu. Środki jakimi dysponuje NFOŚiGW są ograniczone dlatego ważne jest, żeby rozpocząć ten projekt jak najszybciej.
Określenia „spalarnia” i „Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów” (w skrócie ITPO) oznaczają jedno i to samo. Różni je jedynie to, że „spalarnia” jest określeniem potocznym, bardziej popularnym. Niestety, z uwagi na dawne praktyki, słowo to kojarzy się ze szkodliwym spalaniem odpadów bez zachowania norm ochrony środowiska. W rzeczywistości ITPO jest nowoczesnym układem technologicznym, dzięki któremu z odpadów można pozyskać ciepło grzewcze (parę technologiczną) i energię elektryczną. Odpady spalane są w tak wysokiej temperaturze (ponad 1000oC), że szkodliwe związki chemiczne, które w domowym piecu wydostawałyby się do środowiska, są unieszkodliwiane. ITPO wyposażone są także w złożone systemy oczyszczania spalin pozwalające na ograniczenie emisji do poziomu porównywalnego z emisjami ze spalania gazu. Sama zaś instalacja musi spełniać najwyższe, niezwykle rygorystyczne normy emisji. Współcześnie „spalarnię” należy zatem rozumieć jako nowoczesną i bezpieczną elektrociepłownię, podlegającą kontroli najważniejszych parametrów w czasie rzeczywistym.
W ITPO w Suwałkach zostanie zastosowana najbardziej sprawdzona technologia spalania, czyli spalanie na ruszcie schodkowym. Taka metoda jest wykorzystywana w ponad 95% instalacji działających na świecie i uznawana jest za najlepsze dostępne obecnie rozwiązanie. Zapewnia ona najwyższą sprawność, dyspozycyjność, elastyczność i niezawodność.
Paliwo z hali rozładunkowej i bunkra magazynowego trafiać będzie na palenisko rusztowe. Pre-RDF transportowany będzie do komory spalania, w której panuje bardzo wysoka temperatura (ponad 1000oC). Energia uwolniona w wyniku spalania wykorzystywana będzie do produkcji ciepła oraz prądu. W ramach układu funkcjonować też będzie Instalacja Oczyszczania Spalin, dzięki której emisje zanieczyszczeń zawartych w spalinach będą zbliżone do tych ze spalania gazu.
Tak, na tę chwilę w Polsce pracuje 9 takich instalacji, a budowa kolejnych kilku jest w zaawansowanym stadium. ITPO zlokalizowane są m.in. w Gdańsku, Olsztynie czy Warszawie. Należy spodziewać się dalszego rozwoju gospodarki energetycznej w tym kierunku. Na terenie Europy działa już ponad 500 tego typu obiektów, a 95% z nich wykorzystuję tę samą technologię.
Do instalacji w Suwałkach będą trafiać przede wszystkim paliwa alternatywne – tzw. pre-RDF, czyli odpady frakcji uzyskiwanych po mechanicznej obróbce odpadów komunalnych (klasyfikowane w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 roku w sprawie katalogu odpadów pod kodami: 19 12 10 oraz 19 12 12).
Uproszczając, będą to pozostałości odpadów, których nie da się już poddać selekcji i recyklingowi. Nie można ich także trwale składować, a jedyną formą ich dalszego zagospodarowania jest termiczne przekształcenie w istniejących cementowniach lub ITPO, co niestety kosztuje coraz więcej. Zamiast dopłacać do produkcji cementu lub ciepła na potrzeby mieszkańców innych miast, można je wykorzystać lokalnie.
Dzięki wysokiej kaloryczności tego typu odpadów, stanowią one efektywne paliwo, z którego pozyskać można energię cieplną i elektryczną. Z tego powodu instalacje ITPO są preferowanym rozwiązaniem w planie transformacji energetycznej Polski (PEP2040).
Pre-RDF przekształcany w ITPO będzie pochodzić z odpadów nienadających się do recyklingu i odzysku, które powstają na terenie Suwałk. W drugiej kolejności instalacja przyjmować będzie nadwyżki pochodzące od innych dostawców, pozyskane na zasadach komercyjnych. Będą to ilości na poziomie jedynie około 10 tys. ton rocznie.
Instalacja jest zaprojektowana na pełne pokrycie obecnych i przyszłych potrzeb lokalnego systemu gospodarki odpadowej. Planowana maksymalna przepustowość układu technologicznego wynosi 25,8 tysiąca ton rocznie.
Budowa ITPO w Suwałkach pozwoli na:
Uruchomienie instalacji wpłynie na stabilizację cen w dłuższej perspektywie czasowej. Głównym celem budowy ITPO jest zrównoważenie kosztów regionalnego systemu gospodarki odpadami poprzez uniezależnienie się od zewnętrznych odbiorców ustalających ceny za odbiór frakcji kalorycznej odpadów. Instalacja to rozwiązanie, które pozwoli zamknąć lokalny system gospodarki odpadowej, minimalizując ryzyko gwałtownych wzrostów kosztów ponoszonych na zewnętrzną gospodarkę odpadami.
Wykorzystywanie węgla do produkcji ciepła prowadzi nie tylko do strat środowiskowych, ale będzie też coraz bardziej kosztowne, głównie za sprawą drożejących uprawnień do emisji CO2. Produkcja ciepła w ITPO pozwoli na redukcję zużycia węgla w elektrociepłowni o 6,7 tys. ton rocznie, co przy dzisiejszych cenach tego surowca i uprawnień do emisji stanowiłoby oszczędność rzędu 6,4 mln zł rocznie. Zmiana ta przełoży się na stabilizację cen energii cieplnej na terenie Suwałk.
Absolutnie nie. Selektywna zbiórka odpadów w dalszym ciągu pozostanie obowiązkiem na terenie gminy, a planowana inwestycja nie zastąpi obowiązku segregacji odpadów. ITPO jest elementem domykającym lokalny system gospodarki odpadowej. W instalacji tej będzie przetwarzany pre-RDF, czyli kaloryczna frakcja odpadów powstała w wyniku przetwarzania odpadów komunalnych, które nie nadają się już do recyklingu. To jedyna dostępna dotychczas metoda unieszkodliwiania tego typu odpadów, która zarazem pozwala na pozyskanie ekologicznej energii.
ITPO nie wpłynie negatywnie na wyznaczone cele dla recyklingu
Termiczne przekształcanie RDF nie wpłynie na osłabienie realizacji celów w zakresie recyklingu. Co więcej, pomaga osiągnąć cel dotyczący minimalizowania składowania, który ma wynieść maksymalnie 10% odpadów w 2035 r.
Planowana w Suwałkach inwestycja będzie w pełni bezpieczna dla ludzi i dla środowiska. Wykorzystane w niej będą jednie pewne, powszechnie stosowane rozwiązania.
Węzeł oczyszczania spalin wyposażony zostanie w instalację monitoringu i kontroli poziomu stężeń substancji zawartych w spalinach oraz aparaturę służącą do pomiaru parametrów spalin takich jak: temperatura, ciśnienie, wilgotność, strumień objętości oraz stężenie tlenu. Monitoring metali, dioksyn i furanów będzie wykonywany okresowo (co najmniej raz w roku), zaś zanieczyszczenia gazowe i pył będą mierzone w sposób ciągły.
Analiza emisji będzie tworzyła integralną część procesu kontrolnego całego systemu i będzie generowała sygnały takie jak: możliwość podglądu on-line wartości emisji przez upoważnione instytucje, wypracowywanie sygnały zwrotnego dla instalacji oczyszczania spalin, wypracowanie pre-alarmów i sygnałów uruchamiających blokady (np. przekroczenie zawartości pyłu).
Przeprowadzone analizy wykazały, że planowana instalacja nie zalicza się do kategorii zakładów o zwiększonym ryzyku, ani tym bardziej do kategorii zakładów o dużym ryzyku. Emisje ITPO są porównywalne do emisji instalacji spalających gaz ziemny i nie mają negatywnego wpływu na środowisko i człowieka. Bardzo często są lokalizowane w centrach miast lub terenach sąsiadujących z terenami rolniczymi lub chronionymi przyrodniczo.
Na terenie lokalizacji inwestycji oraz w jej bezpośrednim sąsiedztwie nie występują obszary objęte formami ochrony przyrody, o wysokich walorach przyrodniczych, a także objęte ścisłą ochroną gatunki roślin czy zwierząt. Najbliższe obszary chronione znajdują się w odległości ok. 500 m od planowanej instalacji. Z kolei najbliższy obszar Natura 2000, czyli SOO Ostoja Wigierska PLH200004, oddalony jest o około 700 m.
Ze względu na udowodniony praktycznie zerowy wpływ na środowisko i otoczenie, wiele podobnych instalacji powstało w Europie w sąsiedztwie lub bezpośrednio na terenie chronionym przyrodniczo. Najlepszym przykładem jest instalacja w Sztokholmie, która pracuje w bezpośrednim sąsiedztwie rezerwatu leśnego.
Ze względu na lokalizację przedsięwzięcia na terenach przemysłowych (w bezpośrednim sąsiedztwie istniejącej ciepłowni PEC w Suwałkach Sp. z o.o. oraz w sąsiedztwie innych zakładów przemysłowych) oraz przy zachowaniu wszelkich norm i przepisów prawa zarówno podczas budowy, jak również późniejszej eksploatacji instalacji, a także ze względu na odległość obszarów ochronnych od terenu planowanej inwestycji, nie przewiduje się oddziaływania obiektu na istniejące w okolicy obszary chronione.
Pozostałości po termicznym przekształcaniu odpadów stanowią zaledwie ok. 30% masy wsadu. 97% ich masy to żużle, które są później wykorzystywane przeważnie do budowy dróg. Będą one magazynowane w specjalnych halach, które uniemożliwią ich pylenie do środowiska, a następnie na bieżąco wywożone. Pozostałe 3% „odpadów” po spalaniu stanowią pyły pochodzące z systemu oczyszczania spalin. Pyły będą magazynowane w szczelnych silosach, skąd dalej będą przekazywane do dalszego zagospodarowania wyspecjalizowanym firmom. Na ogół stosuje się je do wypełniania pustych przestrzeni w kopalniach soli, głównie w Niemczech.
Spalanie samo w sobie emituje szkodliwe dla zdrowia i środowiska substancje. Jednak w przypadku kontrolowanego procesu, jaki ma miejsce w ITPO, są one skutecznie unieszkodliwiane w poszczególnych etapach pracy instalacji, a tym samym obiekt nie powoduje szkód dla środowiska.
Planowana spalarnia będzie funkcjonować w układzie zamkniętym i będzie wyposażona w nowoczesne, sprawdzone technologie oraz aparaturę pomiarową. Będzie też musiała spełniać niezwykle rygorystyczne wymagania w zakresie ochrony środowiska wynikające z przepisów UE i krajowych. W praktyce emisje z ITPO porównywalne są do emisji ze spalania gazu. Instalacja podlegać będzie też monitoringowi przez zewnętrzne organy takie jak Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ). Zgodnie z wymaganiami prawnymi, w przypadku przekroczenia którejś z norm emisji następuje automatyczne zatrzymanie instalacji.
Szkodliwe związki spalane są w wysokiej temperaturze przekraczającej taką, którą można osiągnąć w zwykłych piecach (ponad 1000oC), a gazy przed wydostaniem się z instalacji zostają unieszkodliwione w instalacjach odsiarczania spalin za pomocą wapna.
Warto mieć świadomość, że tradycyjny grill emituje więcej dioksyn, niż spalarnia jest w stanie wyemitować przez 100 lat swojej działalności. W Japonii funkcjonuje 1200 spalarni, a kraj uznawany jest za miejsce, które charakteryzuje się najdłuższą długością życia i najmniejszą zachorowalnością na nowotwory.
Rzeczywiste emisje z instalacji są znacznie mniejsze od wyznaczonych norm.
Źródło: Rozporządzenie Ministra Klimatu z dnia 24 września 2020 r. w sprawie standardów emisyjnych dla niektórych rodzajów instalacji, źródeł spalania paliw oraz urządzeń spalania lub współspalania odpadów Dz.U. 2020 poz. 1860
Instalacja Termicznego Przekształcania Odpadów w Suwałkach jest obecnie na etapie planowania. Powstała już Karta Informacyjna Przedsięwzięcia – pierwszy dokument zawierający główne założenia inwestycji. Będzie on podstawą do rozpoczęcia postępowania administracyjnego w celu pozyskania decyzji środowiskowej (inaczej: decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia).
W dalszych krokach pozyskiwane będą kolejne pozwolenia administracyjne niezbędne do rozpoczęcia realizacji inwestycji, w tym pozwolenie na budowę.
Jak wskazuje praktyka, ze względu na złożone i czasochłonne procedowanie dokumentów prawdopodobne uruchomienie ITPO będzie miało miejsce nie wcześniej niż w 2025 roku.
W trakcie trwania budowy spodziewać się należy hałasu, którego źródłem będą prowadzone prace, urządzenia oraz środki transportu zaopatrujące teren budowy. Może także wystąpić niewielkie zapylenie i zanieczyszczenie powietrza związane z wykopami oraz wykorzystywanymi do budowy materiałami. Będą to jednak uciążliwości niewielkie i okresowe.
Planowana inwestycja będzie zlokalizowana we wschodniej części miasta, w bliskim sąsiedztwie Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej (PEC) w Suwałkach. Zgodnie z Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego, teren ten zaklasyfikowany jest jako obszar przemysłowy infrastruktury technicznej elektroenergetyki i ciepłownictwa. Najbliższa zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana jest w odległości ok. 420 m w kierunku południowym i w odległości ok. 390 m w kierunku północno-zachodnim.
Wybór lokalizacji wpisuje się w praktyki powszechnie stosowane w Europie. Zakłady termicznego przekształcania odpadów od wielu lat są budowane w ścisłych centrach miast lub w sąsiedztwie osiedli mieszkaniowych z uwagi na bliski dostęp do miejskiej sieci ciepłowniczej. Ich oddziaływanie na otocznie jest przy tym praktycznie zerowe. Przykładami takich instalacji są: elektrociepłownia Högdalen w Sztokholmie, Copen Hill w Kopenhadze, Zakład Unieszkodliwiania Stałych Odpadów Komunalnych (ZUSOK) na warszawskim Targówku czy ZUOK w Białymstoku.
ITPO nie powinna generować zauważalnych uciążliwości dla mieszkańców Suwałk. Instalacja zlokalizowana będzie na terenie działającej już elektrociepłowni, w przemysłowej części miasta, bez bezpośredniego sąsiedztwa zabudowy mieszkaniowej. Urządzenia wchodzące w skład układu technologicznego będą odpowiednio zabezpieczone przed nadmierną emisją hałasu. Proces termicznego przekształcania odpadów będzie odbywać się w hermetycznej zabudowie. Kilkudniowy zapas paliwa magazynowany będzie w warunkach podciśnienia, co uniemożliwi wydobywanie się odorów na zewnątrz obiektu.
Jeżeli mają Państwo pytania, prosimy o kontakt
